Αλέξανδρος ο Μέγας. Ένας επιτυχημένος “σύγχρονος” manager; Μέρος 4ο

Όπως υποσχέθηκα η δημοσίευση της εξαιρετικής εργασίας του κυρίου Εμμανουηλίδη συνεχίζεται με αναφορά σήμερα στο σύστημα τροφοδοσίας της μεγάλης εκστρατείας του Έλληνα στρατηλάτη. Οι καινοτομίες που εφάρμοσε αλλά και η απόλυτα στοχευμένες κινήσεις του σε στρατηγικό επίπεδο. Επαναλαμβάνω για μια ακόμη φορά ότι στο επιχειρείν δεν είναι τίποτα δεδομένο και φυσικά δεν μπορεί να βασιστεί τίποτε στην τύχη. Για να δούμε λοιπόν πως ο Μέγας Αλέξανδρος οργάνωσε όλο το βασίλειο και πως κατάφερε να αντλήσει κεφάλαια μέσα από την ίδια την αυτοκρατορία του καθώς επίσης και πως μπόρεσε να παράγει ιδέες και να οργανώσει την εκστρατεία του. Σ’ αυτήν την ανάρτηση θα αναφερθούμε στις καινοτομίες και στην επόμενη στο logistic της εκστρατείας..

Αμανιός Εμμ. Αντώνης

Σύμβουλος Επιχειρήσεων

Καθηγητής Μάρκετινγκ ΙΙΕΚ ΔΕΛΤΑ Θεσσαλονίκης

Του Ξενοφών Χρ. Εμμανουηλίδης, ΜΒΑ  - Υποψήφιος Διδάκτωρ (Finance)

3. Καινοτομίες / logistics 

Στην σημερινή εποχή, όπου το επιχειρηματικό αλλά και το γενικότερο περιβάλλον αλλάζει πολύ γρήγορα χάρη στην καταπληκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας, είναι ιδιαίτερα σημαντικές οι έννοιες  δημιουργία και καινοτομία. Με τον όρο δημιουργία (creativity) προσδιορίζεται η γένεση μιας νέας ιδέας, ενώ o όρος καινοτομία (innovation) αναφέρεται στην εφαρμογή ή μετατροπή της ιδέας αυτής σε προϊόν (πχ το walkman της Sony), σε υπηρεσία (ταχυμεταφορές της Federal Express) ή σε νέες μεθόδους παραγωγής (CAD-CAM) ή διαδικασίες (Stoner κ.αλ, 1995). Ο Schumpeter, ο μεγάλος Αυστριακός οικονομολόγος, επηρέασε την ανάπτυξη της οικονομικής επιστήμης του αιώνα μας υποστηρίζοντας ότι η καινοτομία είναι η πηγή της επιτυχίας μιας επιχείρησης σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Αναφέρει σαν παράδειγμα την Εταιρεία Αλουμινίου της Αμερικής που από την ίδρυσή της προσπαθούσε να καινοτομεί ώστε να διατηρήσει το μονοπώλιο της αγοράς. Χάρη σε μια σειρά καινοτομικών παραγωγικών και λειτουργικών διαδικασιών κατόρθωσε να αυξήσει την παραγωγική της ικανότητα από 30 τόνους το 1890 σε 103.400! τόνους το 1929 επιβαρύνοντας την τιμή του προϊόντος το αντίστοιχο χρονικό διάστημα μόλις κατά 8,8% λόγω του πληθωρισμού.

Επομένως, οι managers των οργανισμών και των επιχειρήσεων, έχουν κάθε λόγο να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων ιδεών τόσο σε ατομικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Κατά τον Demming (1982), η επιχείρηση δεν περιμένει από τους καταναλωτές να της υποδείξουν τα νέα προϊόντα ή υπηρεσίες που επιθυμούν να αγοράσουν. Είναι η επιχείρηση που αναζητεί, καταγράφει και ικανοποιεί τις ανάγκες και τις επιθυμίες των καταναλωτών προσφέροντας προϊόντα και υπηρεσίες που τους εξυπηρετούν. Έτσι, η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το κινητό τηλέφωνο και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής είναι μερικά από τα καινοτόμα προϊόντα της εποχής μας και οι εταιρείες που τα παρουσίασαν πρώτες είδαν τα οικονομικά τους μεγέθη να πολλαπλασιάζονται. Ακόμη, η προσαρμογή του προϊόντος στις εκάστοτε απαιτήσεις ή δυνατότητες του καταναλωτή είναι σε θέση να προσφέρει επιτυχία σε μια επιχείρηση. Παράδειγμα η ελβετική εταιρεία κατασκευής παραδοσιακών ωρολογίων Swiss Watch, που ενώ στα μέσα της δεκαετίας του 1970 ήταν σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, είδε το μερίδιο της στην αγορά να αυξάνεται και πάλι με την παρουσίαση των νεανικών ωρολογίων SWATCH που ήταν σχεδιασμένα σύμφωνα με την μόδα της εποχής (φωτεινά και χαρούμενα χρώματα) αλλά και σε τιμή (χαμηλή) αντίστοιχη του εισοδήματος των νέων που ήταν το target group της εταιρείας. Στο χώρο της φαρμακοβιομηχανίας, η Glaxo από μια μικρή εταιρεία στις αρχές του 1980, έγινε ο κυρίαρχος της παγκόσμιας αγοράς από ένα μόνο φάρμακο που ανακάλυψε (το Zantac).

Φυσικά η γέννηση νέων ιδεών και η αποτελεσματική και αποδοτική εφαρμογή τους  προϋποθέτει ότι υπάρχει το αντίστοιχο κλίμα στην επιχείρηση και ότι η επιχειρηματική κουλτούρα προάγει και υποστηρίζει τέτοιου είδους ενέργειες. Παράλληλα θα πρέπει να υπάρχουν εργαζόμενοι που έχουν τις ικανότητες, την εμπειρία και την θέληση να υποστηρίξουν και να τεκμηριώσουν την ωφελιμότητα της ιδέας τους.

Ο Μέγας Αλέξανδρος οφείλει σημαντικές επιτυχίες του στην ικανότητά του να ανακαλύπτει και να εφαρμόζει νέα συστήματα και μεθόδους πολιορκίας αντιπάλων πόλεων και διάβασης δύσκολων σημείων. Ευρισκόμενος με τμήμα του στρατεύματος του στις όχθες του ποταμού Ιαξάρτου, εδέχθη πρόκληση από τους σκληροτράχηλους νομάδες της περιοχής τους Μεσσαγέτες, οι οποίοι θεώρησαν ότι τα ορμητικά νερά του ποταμού και η έλλειψη πλωτών μέσων ήταν ικανά να εμποδίσουν την διάβαση. Όμως αυτός, έδωσε εντολή στους στρατιώτες του να χρησιμοποιήσουν ασκούς από δέρματα ζώων σαν σωσίβια για τους ίδιους και για τα άλογα τους! Έτσι διάβηκε τον ποταμό και υπέταξε τους Μεσσαγέτες. Ο τρόπος αυτός διάβασης του ποταμού χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα από τους βοσκούς της περιοχής! (Droyssen,1988). Μηχανικές επινοήσεις, όπως ο στρεφόμενος καταπέλτης εκτόξευσης βελών με εμβέλεια 300 μέτρα, ευκίνητοι και προσαρμόσιμοι πολιορκητικοί πύργοι χρησιμοποιήθηκαν στην κατάληψη της Τύρου (P. Cartledge, 2005). Ναυπήγησε νέου τύπου πλοία, ειδικά για την εξερεύνηση και περίπλου της Αραβικής χερσονήσου.

Οι επιχειρήσεις, εκτός από το τραπεζικό σύστημα, αντλούν τα κεφάλαιά τους και από την κεφαλαιαγορά (πρωτογενή και δευτερογενή). Θεωρείται δε η μέθοδος αυτή σαν σύγχρονη μορφή χρηματοδότησης(?!) Ο Αλέξανδρος ίδρυσε και την πρώτη πολυμετοχική εταιρεία συγκεντρώνοντας το απαιτούμενο μετοχικό κεφάλαιο από τους συνεργάτες του! Το βασίλειο της Μακεδονίας ήταν χρεωμένο από τους διαρκείς πολέμους με τις άλλες Ελληνικές πόλεις και τους εχθρικούς γειτονικούς λαούς. Φυσικά , εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν πιστωτικοί οργανισμοί (Τράπεζες) για να δανείσουν στον Αλέξανδρο τα απαιτούμενα για την εκστρατεία κεφάλαια. Δανείστηκε λοιπόν από τους αξιωματικούς του, τους φίλους του και τους προύχοντες της Μακεδονίας προσφέροντάς τους βασιλικά κτήματα και υποσχόμενος μερίδιο από τα λάφυρα όταν θα κατακτούσαν τις πλούσιες πόλεις της Περσίας (Green, 1991). Ουσιαστικά δηλαδή άντλησε χρήματα από την πρωτογενή κεφαλαιαγορά (νοικοκυριά) για το ξεκίνημα (ίδρυση) της εκστρατείας (επιχείρησης) του, προεξοφλώντας μάλιστα τα μελλοντικά κέρδη (λάφυρα – μερίσματα) και την υπεραξία της αυτοκρατορίας του (Χρηματιστήριο)!    

Η έκδοση κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος με στόχο και την νομισματική ενοποίηση των Ευρωπαϊκών χωρών θεωρήθηκε πρωτοποριακή ιδέα και χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για την εφαρμογή της το 2002. Ο Μέγας Αλέξανδρος πρώτος αυτός πριν από 2.300 χρόνια συνειδητοποίησε την αναγκαιότητα αυτή σαν αποτελεσματικό μέσο για την ομαλή λειτουργία του αχανούς και πολυεθνικού κράτους του. Ξεκίνησε μια μεγάλη οικονομική μεταρρύθμιση, ανάγοντας αρχικά όλα τα νομισματικά συστήματα της εποχής του στο αττικό σύστημα του αργύρου. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε την εφάπαξ υποτίμηση του χρυσού κατά 20% περιορίζοντας έτσι την τοκογλυφία και δίνοντας αναπτυξιακή ώθηση στο Τραπεζικό σύστημα της εποχής. ( Ηλιόπουλος, 2004). Επίσης απλοποίησε τον τρόπο με τον οποίο γίνονταν οι οικονομικές συναλλαγές με την καθιέρωση του δεκαδικού συστήματος των υποδιαιρέσεων σύμφωνα με το περσικό πρότυπο, ώστε να αποδεχθούν οι κάτοικοι της περσικής επικράτειας την κυκλοφορία του νέου νομίσματος χωρίς να δημιουργηθεί αναταραχή στην αγορά(Green,1991). Το νέο αλεξανδρινό νόμισμα κατέκτησε τάχιστα την παγκόσμια αγορά και παρέμεινε σε κυκλοφορία για πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του. Βέβαια η αυξημένη κυκλοφορία χρήματος σε συνδυασμό με την μείωση της αγροτικής παραγωγής λόγω των συνεχών πολέμων, είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών. Κατά τον Peter Temin, καθηγητή του ΜΙΤ, την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου εμφανίστηκε ο πρώτος τεκμηριωμένος πληθωρισμός! (Εφημ Τα ΝΕΑ , 25-1-2002)