Περί εξόδου στις αγορές… Μια άλλη προσέγγιση

Γίνεται μεγάλη συζήτηση τις τελευταίες μέρες από όλους και σε όλα τα επίπεδα. Από τα καφενεία μέχρι τα πιο υψηλά κλιμάκια της πολιτικής σκηνής σχετικά με την επάνοδο της Ελλάδας στις περιβόητες αγορές από όπου και προτίθεται να αντλήσει 5 δις ευρώ με επιτόκιο δανεισμού που θα κυμανθεί περίπου στο 5%. Τελικά είναι επιτυχία της πατρίδας μας ή όχι; Είναι επιτυχία της κυβέρνησης ή όχι; Είναι επιτυχία του υπουργού των οικονομικών ή όχι;

Οι απόψεις που εκφράζονται είναι ποικίλες και φυσικά απομονώνοντας τα επιχειρήματα της κάθε άποψης θα δούμε ότι όλοι έχουν κάποιο δίκαιο και φυσικά ανάλογα από ποια οπτική τα βλέπεις και τα εξετάζεις τότε το δίκαιο ανάλογα μεγαλώνει ή μικραίνει. Αν βρεθούμε σε ένα καφενείο οπουδήποτε στην Ελληνική επικράτεια και συζητήσουμε με όρους καφενείου τότε η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές είναι παντελώς αδιάφορη ή καταστροφική , αν όμως συζητήσουμε σε ένα άλλο επίπεδο σε όρους κεντρικής πολιτικής ανάλυσης και σκέψης τότε η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές είναι πολύ σημαντική.

Ας δούμε όμως μια άλλη οπτική παραλληλίζοντας αυτό το γεγονός με μια επιχείρηση, όχι μεγάλη αλλά μια μικρομεσαία επιχείρηση η οποία δραστηριοποιείται για πολλά χρόνια στην οικονομία και αφήνω τους αναγνώστες να την εντάξουν σε όποιο οικονομικό κλάδο επιθυμεί ο καθένας. Για μένα αυτό είναι αδιάφορο.

Έστω λοιπόν ότι αυτή η επιχείρηση που ξεκίνησε από μια μικρή επιχείρηση της γειτονιάς σιγά – σιγά μέσα από μεγάλη προσπάθεια των εργαζομένων της αλλά και της διεύθυνσής της για πολλά χρόνια κατάφερε να μεγαλώσει και να έχει συναλλαγές με όλο τον κόσμο. Στην πορεία της αυτή η επιχείρηση είχε διάφορα σκαμπανεβάσματα όμως ξεπερνούσε τις δυσκολίες άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε με αποτυχία. Η επιχείρηση αυτή (όπως και σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις στον κόσμο) για να καλύψει τις απαιτούμενες ανάγκες της για την εύρυθμη καθημερινή της λειτουργία δανείστηκε από το τραπεζικό σύστημα αλλά και από τους προμηθευτές της (30,45, 60 , 90 ημέρες πίστωση) και φυσικά δάνειζε στους πελάτες της πάλι υπό την μορφή πίστωσης. Επίσης στην πορεία της λειτουργίας της προσέφυγε και στην διαδικασία να ανοίξει λογαριασμούς στις τράπεζες με την μορφή ενυπόθηκων δανείων ή εξασφάλισης έναντι επιταγών (τα περιβόητα πλαφόν) όπου και έκανε κατάθεση των επιταγών που έπαιρνε από τους πελάτες της και αντί να έχει τις επιταγές στο συρτάρι και να περιμένει να τις εισπράξει με την λήξη τους πήγαινε και τις κατέθετε σε αυτόν τον λογαριασμό όπου και εισέπραττε το 90% στην καλύτερη περίπτωση. Φυσικά εκείνη την εποχή η γενικότερη κατάσταση της οικονομίας ήταν ιδιαίτερα καλή και η εν λόγω επιχείρηση είχε ένα πολύ ισχυρό brand name αλλά και την συμπάθεια των πελατών της. Παρόλα αυτά η διοίκηση της επιχείρησης αυτά τα κόστη δανεισμού δεν τα συμπεριέλαβε ποτέ ούτε τα υπολόγισε ποτέ και όπως όλα τα πράγματα σε αυτήν την ζωή ήρθε η στιγμή που η οικονομία άρχισε να επιβραδύνει. Οι ρυθμοί ανάπτυξης σταμάτησαν, η πρόσβαση στο εύκολο χρήμα ήταν πλέον πολύ δύσκολη και οι πιστωτές άρχισαν επιτακτικά να ζητούν τα χρήματά τους αλλά και να μειώνουν ή σε κάποιες περιπτώσεις να κόβουν την πίστωση στην εν λόγω επιχείρηση. Η επιχείρηση δυστυχώς δεν είχε μεριμνήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια να δημιουργήσει κάποιο αποθεματικό κεφαλαίων ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες που θα προέκυπταν από κάποια δυσκολία αλλά και μοίραζε απλόχερα και χωρίς κανένα σχεδιασμό διάφορες παροχές προς τους εργαζομένους της οι οποίες δεν προέκυπταν από κανένα προγραμματισμό. Επίσης δεν γινόταν στην επιχείρηση αυτή κανένας έλεγχος των πεπραγμένων της διοίκησης αφού όλοι οι εργαζόμενοι εμπνέονταν από την ηγεσία της επιχείρησης. Ιδιαίτερα κάποιες περιόδους η διοίκηση και ο γενικός διευθυντής αυτής της επιχείρησης ήταν ο μεγάλος ηγέτης που όλοι τον αγαπούσαν όμως αυτός νοιαζόταν όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων μόνο για τον εαυτό του και τον μικρό του περίγυρο. Την περίοδο της δικής του διοίκησης η επιχείρηση έδωσε τις μεγαλύτερες αυξήσεις σε μισθούς σε όλους τους εργαζομένους όχι βάσει κάποιου σχεδίου αλλά επειδή ο συγκεκριμένος ηγέτης εκλεγόταν από την γενική συνέλευση των μετόχων και έπρεπε αυτοί να είναι χαρούμενοι για να το εκλέξουν και πάλι. Η επιχείρηση εκείνες τις περιόδους συσσώρευε χρέη, αυξανόταν η πιστώσεις και οι απαιτήσεις σε δανεισμό, αυξανόταν τα λειτουργικά της έξοδα και φυσικά μειωνόταν δραματικά η κερδοφορία της και από ένα σημείο και μετά οι χρήσεις της ήταν μονίμως ζημιογόνες. Παρόλα αυτά επειδή όλως είπαμε η επιχείρηση που είχε το πολύ ισχυρό brand αλλά και την μεγάλη εκτίμηση των πιστωτών της έβρισκε το απαιτούμενο χρήμα για να τρέξει την καθημερινότητά της.

Κάποια στιγμή όμως στην οικονομία προκλήθηκε ένα ισχυρό σοκ που κλόνισε ακόμη και τις πολύ μεγάλες εταιρίες του κλάδου, οι οποίες στην προσπάθειά τους να σώσουν το δικό τους μαγαζί άρχισαν να πιέζουν τις μικρότερες επιχειρήσεις με αποτέλεσμα κάποιες από αυτές να μην αντέξουν και να κλείσουν. Κάποιες άλλες προέβησαν σε μαζικές απολύσεις εργαζομένων για να σώσουν την επιχείρηση και φυσικά μέσα σε αυτό το άσχημο οικονομικό κλίμα ήρθαν και τα τραπεζικά ιδρύματα που μέχρι πρότινος έδιναν χρηματοδότηση στην επιχείρηση όχι απλά να σταματήσουν να το κάνουν αλλά και άμεσα και επιτακτικά ζητούσαν και πίσω όσα μέχρι εκείνη την στιγμή είχαν δανείσει στην επιχείρηση. Κλείσιμο πλαφόν, επιστροφή δανείων, στάση πιστώσεων και ότι έπρεπε πλέον αυτή η επιχείρηση να αγοράσει για να συνεχίσει την παραγωγική της λειτουργία έπρεπε να το πληρώσει μόνο με μετρητά. Που δυστυχώς όμως δεν τα είχε…

Η επιχείρηση δυστυχώς κινδύνευε μετά από 100 και πλέον χρόνια συνεχούς παρουσίας στην αγορά, να κλείσει. Κανείς δεν ήξερε τι να κάνει αφού ποτέ δεν είχε αναπτυχθεί μια εναλλακτική επιλογή δράσεων για την επιχείρηση. Τότε πραγματοποιήθηκε η γενική συνέλευση των μετόχων και ανατέθηκε η διοίκηση της επιχείρησης σε νέα διεύθυνση. Η νέα διεύθυνση δεν είχε και πολλές επιλογές στα χέρια της αφού η πρόσβαση σε χρήμα είτε με την μορφή πίστωσης από τους προμηθευτές είτε με την μορφή δανείων από τις τράπεζες ή από την αγορά χρήματος δεν ήταν εφικτή. Να επαναφέρει την επιχείρηση σε κερδοφόρα πορεία καταφέρνοντας μετά από πολλά χρόνια να έχει και πάλι πλεονασματικό ισολογισμό. Επίσης στην διάρκεια αυτήν την διαχείρισης κατάφερε να επανακτήσει την αξιοπιστία της επιχείρησης στα μάτια των πιστωτών της και να αρχίσει σιγά – σιγά και πάλι να απολαμβάνει πιστώσεων έστω και ολιγοήμερων στην αρχή από αυτούς. Επίσης είδε την μετοχή της να ανεβαίνει και πάλι στο ταμπλό του χρηματιστηρίου και φυσικά είδε τα τραπεζικά ιδρύματα να συζητούν και πάλι να ανοίξουν κάποιους λογαριασμούς στην επιχείρηση. Η επιχείρηση ελαχιστοποίησε τα κόστη λειτουργίας της, κέρδισε και πάλι κάποιους από τους δυσαρεστημένους πελάτες της, άρχισε να επανακτά και πάλι την εμπιστοσύνη των πελατών στο brand της και σιγά σιγά είδε την αγορά να ανταποκρίνεται στην προσπάθειά της. Πλέον μπορούσε στον σχεδιασμό του cash flow της να υπολογίζει ότι θα μπορέσει αν αυτό είναι απαραίτητο να βρει τα απαραίτητα κεφάλαια για την λειτουργία της με σχετικά χαμηλό κόστος το οποίο σε κάθε περίπτωση είναι μικρότερο από αυτό που πλήρωνε μέχρι να ορθοποδήσει. Η επιχείρηση επίσης είχε πλέον την δυνατότητα να αποπληρώνει και μέρος των παλαιότερων δανείων που είχε αναλάβει από τις εποχές των χαρισματικών διευθυντών της. Η επιχείρηση άρχισε πλέον να σκέφτεται και πάλι την αύξηση της παραγωγής της και την δημιουργία των προϋποθέσεων που είναι απαραίτητες για την αύξηση των θέσεων εργασίας. Η επιχείρηση ήταν πλέον σε θέση να σκέφτεται ότι αυξάνοντας την παραγωγικότητα , την παραγωγή και τις πωλήσεις της ότι έχει την δυνατότητα να δημιουργήσει μόχλευση μέσα από την άντληση κεφαλαίων από την αγορά. Και το πιο σημαντικό όλων ήταν ότι οι πιστωτές της και πάλι την εμπιστεύονταν να της δώσουν τα χρήματά τους ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί αφού πραγματικά ήταν μια πολύ σημαντική άσχετα από το μέγεθός της επιχείρηση στην αγορά.

Η νέα διεύθυνση όμως κατάφερε να συμμαζέψει με πολύ μεγάλο κόστος ιδιαίτερα στους εργαζομένους της επιχείρησης αφού απολύθηκαν πάρα πολλοί από αυτούς, κάποια πράγματα στα οικονομικά της και με ορθολογική και μετρημένη οικονομική διαχείριση κατάφερε να φέρει σε πέρας μια πολύ δύσκολη αποστολή.

Αν όλο αυτό που περιγράφουμε πολύ απλοϊκά παραπάνω το δούμε ως μια πραγματικότητα στην Ελληνική οικονομία και μέσα από όλες τις αφαιρετικές σκέψεις και τις απλοποιήσεις και αν θέλουμε να δούμε τα πράγματα πολύ ορθολογικά και χωρίς συναισθηματισμούς θα δούμε ότι η επιτυχία της εξόδου της πατρίδας μας στις αγορές και ο δανεισμός με το επιτόκιο το οποίο προήλθε είναι μια τεράστια επιτυχία για όλους όσοι ασχολήθηκαν τα 2 τελευταία χρόνια. Σαφώς και υπάρχουν πάρα πολλά επιχειρήματα ότι οι Έλληνες καταστράφηκαν κ.λπ. Όμως δεν ακούω και δεν βλέπω κανέναν όλα αυτά τα χρόνια που μέσα από τις επιλογές και την πορεία που είχε χαράξει η πατρίδα μας προς την καταστροφή να διαμαρτύρονταν. Κανείς δεν έλεγε τίποτε και κανείς δεν μιλούσε ίσως γιατί έτσι βόλευε.

Ας σταματήσουμε λοιπόν να βλέπουμε με μικρότητα κάποια πράγματα και κάποια φορά ας είμαστε όπως πρέπει να είμαστε. Να αποδίδουμε σε αυτούς που κάτι πέτυχαν τα ανάλογα. Η Ελλάδα για όσους έχουν ελάχιστες γνώσεις οικονομικών πέτυχε κάτι πολύ σπουδαίο που μέχρι πριν 1 χρόνο φαινόταν σχεδόν ακατόρθωτο. Θα πρέπει λοιπόν αφήνοντας στην άκρη τις μικρότητες να δώσουμε συγχαρητήρια στην διοίκηση του υπουργείου οικονομικών και στην κυβέρνηση γενικότερα.

Εκτός αν θέλουμε για μια ακόμη φορά αποφασίζοντας με βάση το συναίσθημα να δούμε όλες αυτές τις θυσίες και όλους τους αγώνες να πάνε χαμένα.

Εκτός και θέλουμε και έχουμε πάρει απόφαση ότι μια γενιά Ελλήνων θα πάει χαμένη.

Εκτός και θέλουμε βλέποντας το δέντρο και χάνοντας το δάσος εξυπηρετώντας το εγώ μας (τον μικρόκοσμό του ο καθένας και τα μικροσυμφέροντά του) να κλείσει το μαγαζί για να ικανοποιηθούν οι απαισιόδοξοι..

Ας είμαστε αισιόδοξοι και ας προχωρήσουμε μπροστά, διορθώνοντας τα κακώς κείμενα, διδασκόμενοι από τα λάθη μας και βλέποντας το αύριο με μια καλύτερη και πιο θετική ματιά.

Αμανιός Εμμ. Αντώνης

Σύμβουλος Επιχειρήσεων AntAma Marketing Activities

Καθηγητής Μάρκετινγκ ΙΙΕΚ ΔΕΛΤΑ Θεσσαλονίκης