Πόσο oξυγόνο αντέχει η ελληνική οικονομία;

Του Κυριάκου Χαμουζά

Μπαίνοντας στον έβδομο χρόνο της ελληνικής κρίσης ξαναγινόμαστε στο «ίδιο έργο» θεατές, υποψιαζόμενοι και αυτή τη φορά ότι βραχυπρόθεσμα η «σκληρή διαπραγμάτευση» θα έχει την ίδια ευτυχή (ανάλογα με την πλευρά που κανείς που βλέπει το ποτήρι μισοάδειο ή μισογεμάτο…) κατάληξη… με το γνωστό τρίπτυχο: επίπονα εισπρακτικά μέτρα -συμφωνία-κλείσιμο αξιολόγησης.

Δυστυχώς όμως τα πράγματα μερικές φορές δεν είναι όπως φαίνονται επιφανειακά… για τον απλούστερο μα και κύριο  λόγο΄ ότι επιπλέον μέτρα (που ακούγεται ότι θα ξεπεράσουν τα 8 δίσ.) θα επιβαρύνουν τις ευπαθέστερες από την κρίση κοινωνικές ομάδες επιβραδύνοντας ακόμη περισσότερο την ελληνική οικονομία χωρίς να δημιουργούν ορατό ορίζοντα εξόδου από την κρίση και τις απαραίτητες προϋποθέσεις εισόδου στις αγορές.

Τα νέα μέτρα θα προστεθούν στα ήδη δυσβάσταχτα μέτρα των περιόδων 2008-2015  που (αποτιμήθηκαν σε 80 δις ευρώ) και θα φτωχοποιήσουν περαιτέρω  την ελληνική κοινωνία συνθλίβοντας την μεσαία τάξη, εκμηδενίζοντας κάθε πιθανότητα επενδύσεων,  κοκκινίζοντας ακόμα περισσότερο δάνεια επιχειρήσεων και ιδιωτών, περιορίζοντας στο μικρότερο βαθμό τον ρόλο των τραπεζών ως αναπτυξιακά εργαλεία. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και το μεταναστευτικό το μείγμα των  γίνεται εκρηκτικό.

Το όφελος της δημοσιονομικής προσαρμογής την προαναφερόμενη περίοδο από τον περιορισμό των ελλειμμάτων στα κρατικά ταμεία ανήλθε στα 30 δις ευρώ, αποδεικνύοντας  μια  δυσαρμονία μεταξύ  επιπλεόν φόρων και περιορισμού κρατικών δαπανών, ενώ και  ο απολογισμός των μέτρων ήταν εξαιρετικά  αιματηρός.

Αν η συμφωνία επέλθει θα υπάρξει μια πρόσκαιρη αποκατάσταση του οικονομικού κλίματος αλλά η αρνητική επίδραση των φορολογικών επιβαρύνσεων θα λειτουργεί προσθετικά στο σπιράλ της ύφεσης δημιουργώντας επιπρόσθετες στρεβλώσεις στην ελληνική οικονομία. Στρεβλώσεις που θα διατηρηθούν μακροπρόθεσμα και θα ξεπεραστούν μόνο με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομική επανεκκίνηση που προς το παρόν η ύπαρξή τους δεσπόζει μόνο σε σενάρια και όχι στην πραγματικές συνθήκες.

Η επιπλέον φορολόγηση (αύξηση ΦΕΦΠ, ΦΠΑ και λοιπών φόρων)  όπως εικάζεται από επίσημα χείλη χωρίς να θέλω να γίνω μάντης κακών,  δεν θα προσφέρει τίποτα περισσότερο από μια πρόσκαιρη κάλυψη ρευστότητας με ισοσκελισμό εσόδων- δαπανών που θα τεθεί πολύ σύντομα υπό αμφισβήτηση διότι η φοροδοτική ικανότητα της κοινωνίας έχει εξαντληθεί προ καιρού (που αποδεικνύεται περίτρανα από την μεγάλη αύξηση των ληξιπροθέσμων οφειλών)  και οι φόροι δεν θα γεμίσουν τα ταμεία όπως αναμένεται.

Επιπλέον δυο σημαντικά αρνητικές συνέπειες:

α) το ισόποσο των μέτρων Θα  χαθούν από την αγορά και την πραγματική οικονομία  άρα προσδοκούμε  σταδιακή αύξηση της ανεργίας (λόγω υψηλής φορολογίας χαμηλού τζίρου επιχειρήσεων)  και

β) επιπλέον  αύξηση των ληξιπροθέσμων οφειλών στα δάνεια  επιχειρήσεων και ιδιωτών, επηρεάζοντας άμεσα το τραπεζικό σύστημα και περιορίζοντας  τον σημαντικό ρόλο ως αναπτυξιακό εργαλείο που θα μπορούσε να έχει (αφού δεν θα μπορεί να χρηματοδοτήσει επαρκώς ακόμη και τις υγιείς  εξωστρεφείς επιχειρήσεις δημιουργώντας ασφυξία ρευστότητας).

Η επιστροφή των καταθέσεων θα είναι στοίχημα αλλά και δύσκολο εγχείρημα για τα πιστωτικά ιδρύματα,  αλλά ακόμα και αν η εμπιστοσύνη των καταθετών αποκατασταθεί  και το οικονομικό κλίμα βελτιωθεί, σημαντικό κομμάτι των (τυχόν) επιστρεφόμενων καταθέσεων θα κληθεί να καλύψει τις επιπλέον ανάγκες  ρευστότητας των επιχειρήσεων και ιδιωτών απέναντι στην νέα  φορολογική καταιγίδα.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν μπορούμε έστω και την ύστατη στιγμή να σώσουμε την παρτίδα; Έστω και στο και πέντε… και όχι στο παρά πέντε που ήμασταν πριν από πολύ καιρό…

Η οικονομία χρειάζεται αναμφισβήτητα οξυγόνο… Χρειάζεται όμως και σχέδιο, χρειάζεται μια γενναία κοινωνική συμφωνία με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα και μεταρρυθμίσεις.

Μεταρρυθμίσεις άμεσες, κοινής λογικής που θα μειώσουν την αβεβαιότητα, θα βελτιώσουν το οικονομικό κλίμα, θα αυξήσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον και θα αποκαταστήσουν την αξιοπιστία μας.

Γενναία φορολογικά κίνητρα για νέο- ιδρυόμενες επιχειρήσεις, μείωση ασφαλιστικών εισφορών επιχειρήσεων για νεοπροσλαμβανόμενο προσωπικό, στήριξη εξωστρεφών επιχειρήσεων, περιορισμός γραφειοκρατίας , απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων, ενέργεια, υποδομές, ανταγωνιστικότητα, κίνητρα επανεγκατάστασης ελληνικών επιχειρήσεων από γειτονικές χώρες, μείωση φορολογίας εταιρικών κερδών, σταθερό φορολογικό πλαίσιο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, επαναπατρισμός κεφαλαίων και παραχώρηση ακίνητης περιουσίας του δημοσίου (ορισμένου χρόνου) σε ιδιώτες για επενδύσεις, πάγωμα προσλήψεων, μικρό και ευέλικτο κράτος είναι  μερικά σημεία από τα οποία μπορούμε να ξεκινήσουμε…

Η Οικονομία θα αναπνεύσει οξυγόνο, όταν αποφασίσουμε να γίνουμε σοβαροί με τον εαυτό μας, όταν θα εγκαταλείψουμε παλαιοκομματικές λογικές και προκαταλήψεις, όταν απομονώσουμε συντεχνίες και συμφέροντα, και κυρίως όταν πάψει οποιαδήποτε κυβέρνηση να σκέφτεται το πολιτικό κόστος και να πράττει ανάλογα,  αλλά  να πράττει βάση  ενός  μακροπρόθεσμου  σχεδίου  κοινής λογικής που θα βγάλει την χώρα από την κρίση και την αβεβαιότητα.

Μέχρι στιγμής όμως το σχέδιο λείπει... και ο χρόνος μας τελειώνει.

*Ο κ. Κυριάκος Μ. Χαμουζάς είναι Οικονομολόγος- Τραπεζικός. Εκλεγμένο Μέλος (ΣΤΑ) Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.